عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ قَالَ کُنْتُ عِنْدَ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَى إِذْ أَتَاهُ رَجُلٌ نَصْرَانِیٌّ وَ نَحْنُ مَعَهُ بِالْعُرَیْض… فَقَالَ النَّصْرَانِیُّ: إِنِّی أَسْأَلُکَ أَصْلَحَکَ اللَّهُ قَالَ: سَلْ. قَالَ: أَخْبِرْنِی عَنْ کِتَابِ اللَّهِ تَعَالَى الَّذِی أَنْزَلَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ نَطَقَ بِهِ ثُمَّ وَصَفَهُ بِمَا وَصَفَهُ بِهِ فَقَالَ: ﴿حم * وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ * إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ * فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ﴾ (الدخان: ۱-۴) مَا تَفْسِیرُهَا فِی الْبَاطِنِ؟
فَقَالَ [مُوسَی بْن جَعْفَر]: «أَمَّا ﴿حم﴾ فَهُوَ مُحَمَّدٌ وَ هُوَ فِی کِتَابِ هُودٍ الَّذِی أُنْزِلَ عَلَیْهِ وَ هُوَ مَنْقُوصُ الْحُرُوفِ. وَ أَمَّا ﴿الْکِتاب الْمُبِین﴾ فَهُوَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ عَلِیٌّ وَ أَمَّا اللَّیْلَةُ فَفَاطِمَةُ وَ أَمَّا قَوْلُهُ ﴿فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ﴾ یَقُولُ یَخْرُجُ مِنْهَا خَیْرٌ کَثِیرٌ فَرَجُلٌ حَکِیمٌ وَ رَجُلٌ حَکِیمٌ وَ رَجُلٌ حَکِیم…».
ترجمه:
یعقوب بن جعفر بن ابراهیم می‌گوید: خدمت موسى بن جعفر(علیه السلام) بودم که مردى نصرانى نزد آن حضرت آمد -و ما در عریض (وادى مدینه) با آن حضرت بودیم- … نصرانى گفت: أصلحک الله می‌خواهم از شما سؤالی بپرسم.
[حضرت موسی بن جعفر] فرمود: بپرس.
گفت: به من خبر ده از کتاب خداى تعالى که آن را بر محمد نازل کرد و بدان تکلم نمود سپس اوصافی را برایش ذکر کرد و فرمود: ﴿حم * وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ * إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ * فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ﴾ [حم، سوگند به کتاب روشن که آن را در شبى مبارک نازل کردهایم. ما بیم دهندهایم. در آن شب هر امر محکمى مقدّر گردد] تفسیر باطنى این آیات چیست؟
حضرت فرمود: اما «حم» محمد است و آن [اسم آن حضرت] در کتابى است که بر هود نازل گشته و [این کلمه] از حروفش کاسته شده (یعنى در کتاب هود از محمد به حم تعبیر شده و دو حرف «م» و «د» آن، افتاده است) و اما «کتاب مبین» امیرمؤمنان على و «شب مبارک» فاطمه است و اینکه فرموده است: ﴿فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ﴾ [در آن شب هر امر محکمى مقدّر گردد]؛ یعنى از فاطمه خیر بسیارى بیرون آید و آن [خیر بسیار]مردى حکیم و مردى حکیم و مردى حکیم [یعنی ائمۀ معصموین از اولاد حضرت زهرا] است.
منابع:
کافی، شیخ کلینی، ج۱، ص۴۷۸ – ۴۷۹؛ تأویل الآیات، سید شرف‌الدین استرابادی، ج۲، ص۵۷۳؛ مدینة المعاجز، علامه بحرانی، ج۶، ص۲۹۷ – ۳۰۱؛ تفسیر برهان، علامه بحرانی، ج۵، ص۸؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۴۸، ص۸۵؛ تفسیر کنز الدقائق، شیخ محمد قمی‌مشهدی، ج۱۴، ص۳۷۲.
برگرفته از سایت علمی‌تخصصی حضرت فاطمه زهرا(س)